گروه :اندام تحتانی
مفصل ساکروایلیاک از اتصال دو استخوان ساکروم و لگن (ایلیوم) تشکیل شده است.در واقع این مفصل محل اتصال لگن به ستون مهره ها است و نقش اصلی را در انتقال وزن بالاتنه به پاها بازی میکند. استخوان های تشکیل دهنده این مفصل به وسیله لیگامانهای محکمی در کنار یکدیگر نگه داشته میشوند و بر خلاف بسیاری از مفاصل دیگر اینجا تنها حرکاتی جزیی در حد چند میلیمتر اتفاق میافتد . همین انعطاف ناپذیری باعث وارد امدن فشار های زیادی بر این مفصل میگردد و باعث بروز ارتروز در ان میگردد.
علل عملکرد بد مفصل ساکروایلیاک (sacroiliac dysfunction or sacroiliac syndrome):
شایعترین عامل بروز ساییدگی در این مفصل میباشد که خود میتواند ناشی از عواملی چون : اضافه وزن، عدم تقسیم متقارن نیروها بین دو پا در کسانی که نرمال راه نمیروند ، مثلا در کسانی که دچار ساییدگی در مفاصل لگن یا زانو هستند یا دچار کوتاهی اندام های تحتانی اند (leg length discrepancy). نیز حاملگی بدلیل ایجاد تغییرات هورمونی و بروز شلی در لیگامانهای اطراف مفصل ، ان را در معرض فشار های زیاد و بروز ساییدگی قرار میدهد.
بسیاری از بیماریهای دیگر نیز هستند که میتوانند باعث بروز التهاب در این مفصل بشوند مانند :
نقرس، روماتیسم مفصلی (RA)، سوریازیس (psoriasis)، اسپوندیلیت انکیلوزان (ankylosing spondylitis) و ...
علایم :
شایعترین علامت درگیری درد است که ممکن است در محدوده پایین کمر، روی خود مفصل، لگن، کشاله ران یا ران احساس شود. راه تشخیص منبع درد از طریق انجام تستهای مخصوص معاینه فیزیکی میباشد. درد ناشی از این بیماری معمولا با ایستادن و راه رفتن یا نشستن طولانی مدت تشدید و با دراز کشیدن بهتر میشود.
تشخیص:
پس از معاینات فیزیکی و بررسی تاریخچه بیماری ،عکس ساده رادیولوژی قدم اول بررسی میباشد. در قدم های بعدی ممکن است از سی تی اسکن (CT-scan) یا ام ار ای (MRI) و حتی گاهی اسکن استخوان (Bone scan) نیز سود جست.
درمان:
1. بررسی علت زمینه احتمالی مانند ارتروز زانو یا مفصل هیپ یا بیماریهای التهابی و تمرکز بر رفع علت زمینه ای احتمالی
2. داروهای ضد التهابی (NSAIDs) و در مواردی استرویید ها
3. استفاده از مدالیته های مختلف فیزیوتراپی
4. استفاده از روش های مانیپولاسیون (manipulation) در موارد خاصی میتوانند کمک کننده باشند.
5. انجام نرمش های خاص مفصل ساکروایلیاک
6. تزریق داخل مفصلی استرویید نیز میتواند بعنوان بخشی از تشخیص و درمان در نظر گرفته شود، که البته برای انجام این تزریق نیاز به وسیله ای بعنوان راهنما داریم مانند سونوگرافی یا فلوروسکوپی
7. در نهایت در مواردی ممکن است نیاز به انجام عمل جراحی باشد.
نویسنده : دکتر حسین ارجمند